ASISAKAPABA?: "KUNG HINDI PINATAY SI NINOY"

Ito na ang kahuli-hulihang kolum na nasa aking kalipunan ng "Asisakapaba" clippings. Di nagtagal pagkatapos nito ay lumipat na ako sa ibang publikasyon--bilang editor in chief ng National Midweek Magazine, kung hindi nagkakamali ang aking senior citizen memory. At halos dalawang taon pagkatapos lumabas ang kolum na ito ay nagwakas na ang batas militar ni Ferdinand Marcos sa Pilipinas.

ASISAKAPABA?

ni Jose F. Lacaba

Unang nalathalaha sa lingguhang tabloid

na Star! sa Pilipino, Agosto 22-28, 1984

KUNG HINDI PINATAY SI NINOY?

Kung hindi pinatay si Ninoy noong Agosto 21, 1983, ano na kaya ang anyo’t hugis ng pulitikang Pilipino sa ngayon? Magkakaroon kaya sa ating mga kalye ng mga rali’t demonstrasyong nilalahukan ng libu-libo, daan-daang libo at milyon-milyong katao? Mamumukadkad kaya ang rebolusyong kompeti sa Makati? Lalahok kaya ang maraming burgis at panggitnang uri (middle class) sa mga aksiyong masa? Magtatalo kaya ang Oposisyon tungkol sa boykot at partisipasyon? Lulubha kaya ang krisis sa ekonomiya at pulitika?

Ang sagot ay depende sa iba pang posible gawin kay Ninoy. Sa tingin ni Ninoy mismo, may tatlo pang posibilidad: hindi siya gagalawin; ilalagay siya sa house o hospital arrest; o ibabalik siya sa bilangguan, malamang ay sa bartolina.

Kung hindi pinatay si Ninoy at sa halip ay pinabayaan na lamang siya ng naghaharing rehimen, malamang ay kakandidato siya o mangangampanya para sa mga kandidato sa Batasang Pambansa. Ewan ko lang kung makukumbinsi niya sina Senador Tañada at Diokno na huwag magboykot, pero sa husay ng kanyang bokadura ay tiyak na mas marami siyang mahihila sa panig ng partisipasyon.

Kung hindi siya dadayain sa eleksiyon, tulad ng ginawa sa kanya noong 1978, tiyak na ngayon ay isa na siya sa ating mga MP o Mambabatas Pambansa. Baka sa tulong niya ay mas marami kaysa ngayon ang mahahalal na oposisyonista, pero pupusta ako na mananatili sa mayorya ang KBL [Kilusang Bagong Lipunan] sa Batasan. Pupusta rin ako na hindi bibitiwan ni Ginoong Marcos ang Amendment 6. Sa madaling salita, wala ring gaanong magagawa si Ninoy sa loob ng Batasan, bukod sa magtalumpati. Pero ang mga talumpati niya’y ni hindi malalathala sa malalaking peryodiko ng Establisimyento.

Kung hindi pinatay si Ninoy pero ipinasok siya sa bilangguan, o kaya’y ibinilanggo sa sarili niyang bahay o sa isang ospital, sa pagkakataong ito, palagay ko, magkakaroon ng malakas na protesta’t panawagang palayain si Ninoy Aquino. Di tulad noong unang pagkakabilanggo ni Ninoy, ngayon ay organisado na ang Task Force Detainees, MABINI [Movement of Attorneys for Brotherhood, Integrity, and Nationalism] at iba pang human rights organizations na lakas-loob na nagbibigay-pansin sa mga isyu ng di-makatwirang detensiyon, militarisasyon, panunupil sa mga demokratikong karapatan, atbp.

Habang nasa bilangguan si Ninoy, posibleng patuloy na lalawak ang kilusang protesta. Pero ang paglawak ay magiging dahan-dahan, utay-utay, paunti-unti—na siyang nangyayari bago napatay si Ninoy. At sa kilusang ito’y hindi gaanong masasangkot ang mga empleyado’t negosyante ng Makati; sa halip, ang mga kalahok ay manggagaling sa hanay ng mga manggagawa, magsasaka, estudyante, at ilang propesyonal na tulad ng guro, doktor, abogado, pari’t madre, at maging alagad ng sining—na pawang organisado na’t kumikilos bago pa man pinatay si Ninoy.

Kung hindi pinatay si Ninoy, paekstra-ekstra pa rin sa pelikula si Butz Aquino, pabliser pa rin ng magasing panturista si Max Soliven, walang prodyuser na magkakainteres sa Sister Stella L, at kung mayroon man ay hindi ito lulusot sa mga sensor, at hindi mauuso ang paghuhulog ng kompeti at pagwawagayway ng bandilang dilaw.

Gayunman, sinasabi ng mga ekonomista na pinatay man si Ninoy o hindi, talagang papabulusok na ang ekonomiya ng bansa. Ito’y dala ng pagsasamantala at di-makatarungang imposisyon ng IMF, World Bank at mga kompanyang multinasyonal, bagay na pinalala ng pangungurakot ng mga nasa poder at mga kroni nila. Pero sa tantiya ng mga ekonomista, kung hindi pinatay si Ninoy ay mararamdaman lamang natin ang krisis sa ekonomiya mga isa o dalawang taon mula ngayon.

Sapagkat sa malao’t madali ay lulubha ang krisis sa ekonomiya, sa malao’t madali ay tatamaan ng krisis ang mga burgis at panggitnang uri. Kaya, sa malao’t madali, posibleng masasangkot din ang mga ito sa kilusang protesta.