Brecht: KALAYAAN ANG KANIN NG BAYAN

Narito ang isa pang tula ni Bertolt Brecht na nabanggit ko sa huli kong post. Hinalaw ko ito, o in-adapt, sa halip na tuwirang isinalin. Ang salin nito sa Ingles ay tungkol sa hustisya sa halip na kalayaan, at may pamagat na “The Bread of the People” (“Das Brot des Volkes” sa orihinal na Aleman).

Bago siya nagretiro bilang Supreme Court chief justice, binanggit ni Hilario Davide ang tula ni Brecht sa isang talumpating binigkas sa isang international judicial conference. Sabi ni Davide: “Verily, good government depends upon a good judiciary…. Through networking in judicial reform, we shall make justice the strong foundation for national, regional, and even global progress, prosperity, and stability. We will make [justice] the bread of the people, in the words of Bertolt Brecht.”

For the full text of the Manila Bulletin news report on Davide’s speech, go to: <http://www.mb.com.ph/issues/2005/11/29/MAIN2005112950428.html>


Kalayaan ang kanin ng bayan

Halaw kay Bertolt Brecht

Kalayaan ang kanin ng bayan.
Kung minsan ito’y marami, kung minsan ay kulang;
kung minsan ay masarap, kung minsan ay walang lasa.
Kung kulang ang kanin, laganap ang gutom;
kung walang lasa, laganap ang ligalig.

Kung ang kanin ay isinaing
mula sa bigas na luma, bukbukin, mabato
at hindi inalisan ng palay,
hindi iyan dapat ihain sa tao.
Bagay lang diyan ay gawing kaning-baboy.

Sinaing, sinangag, sampurado,
lugaw, ampaw, pinipig, biko, aroskaldo--
kahit ano ang gawin mo sa bigas,
kung niluto nang walang pagmamahal sa kakain,
hindi mabubusog, hindi masisiyahan ang kakain.

Kung masarap ang kanin,
kahit walang ulam, kahit walang mapagdildilang asin,
puwede nang pagtiyagaan.

Kung kailangan ang kanin araw-araw,
kailangan din ang kalayaan
at hindi lamang tatlong beses sa isang araw.
Panahon man ng tagtuyot o panahong masagana,
kailangan ang kanin ng kalayaan.
At ang dapat magsaing
ay mismong ang bayang kakain.

Bigyan ang bayan ng kanin ng kalayaan
araw-araw,
masarap, marami, araw-araw.

--Halaw ni Jose F. Lacaba

Nalathala sa kalipunan kong Sa Panahon ng Ligalig: Tula, Awit, Halaw (Anvil Publishing, 1991). Out of print na rin ang librong ito.

Ang pinagbatayan ko ng aking halaw ay ang tekstong nasa librong Bertolt Brecht Poems 1913-1956, edited by John Willett and Ralph Manheim with the cooperation of Erich Fried. The book lists a group of translators on the contents page, but does not specify who translated which poem.

Narito ang unang stanza ng saling Ingles:

THE BREAD OF THE PEOPLE
By Bertolt Brecht

Justice is the bread of the people.
Sometimes it is plentiful, sometimes it is scarce.
Sometimes it tastes good, sometimes it tastes bad.
When the bread is scarce, there is hunger.
When the bread is bad, there is discontent.

The full text of the English translation can be read here: <http://www.bilkent.edu.tr/~yeldane/brecht.htm>.