Ni Jose F. Lacaba
I
Dumadapa
ang talahib
sa hampas
ng hangin at ulan,
nanginginig
ang dahon ng kamyas.
Masuwerte
ako’t may bubong sa aking ulunan
at
masasarhan ko ang bintana
kung
ako’y maanggihan.
Masuwerte,
di tulad ng puno ng bayabas
na susuray-suray,
parang babagsak;
di tulad
ng mga hinahaplit ng lamig
sa
bangketa, sa ilalim ng tulay,
sa loob
ng mga dingding na yero’t karton,
o
sawali’t kugon,
sa
tubuhan at talahiban, sa gubat, bundok at parang.
Masuwerte
ako’t nararamdaman ko pa ang lamig.
Marami na
ang nilagom ng lamig,
at ang
aking dibdib
ay parang
niyog na pinupukpok ng mapurol na itak
ngayon,
habang ginugunita
silang
wala na sa ating piling:
Emmanuel,
kapatid;
Leo,
bayaw;
Dodong,
inaanak;
Eugene,
Tony, Lorena, Lerry,
Charlie,
Caloy, Henry, Jun,
pati si
Edjop na aking tinuya,
oo, pati
na rin si Ninoy na pinagdamutan ko ng tiwala,
silang
hindi lamang mga pangalan sa lapida
kundi
kakilala, kaibigan, kasama
sa
litanya ng aking lumbay.
Hindi ko
iniluluha ang kanilang pagkamatay.
Ang kamatayan
para sa layuning wagas
ay
bulaklak ng tagumpay,
tanglaw
sa mabatong landas.
II
Nagiging
sentimental ba ako?
Pasensiya,
ginoo, ganito siguro ang minumulto.
Ganito
ang nangyayari kapag
bumabagyo
sa labas at walang magawa sa loob ng bahay,
at sa
kalooban ay dalawang bato ang nag-uumpugan:
tungkulin
at hangarin,
hangarin
at tungkulin.
O sabihin
nating
tungkulin
sa iba at tungkulin
sa
sarili. O
sabihin
nating hangaring
maging
langgam, nangangalap ng makakain
para sa
kapwa langgam,
at
hangaring maging tipaklong, salaginto,
kumakanta,
nagniningning.
Marami
na akong narating
sa mga
oras na gising,
kung
minsan ay nakikihalo
sa mga
mano-mano at labulabo, kahit nangangalog
ang
tuhod, at kung minsan,
namumulot
ng lumot sa mga nalimutang ilog.
Kung
saan-saan na ako nahiga’t natulog:
damuhan,
batuhan, matigas na lupa,
makitid
na bangko, malapad na mesa,
sahig na
tabla, may banig, walang banig,
sahig na
semento, natatakpan lamang ng diyaryo,
silat-silat
na sahig na kawayan,
tinatagos
ng alimuom,
kinakalawang
na tarima
sa
seldang wala pang isang dipa ang bintana.
Ngayon ay
nakalatag ako sa kutson,
nababalot
ng kumot, nangangarap nang gising.
Hinahalinhan
ng hininga
ang
haginit ng hangin
habang
ginugunita
silang
wala na sa ating piling:
Emmanuel,
kapatid;
Leo,
bayaw;
Dodong,
inaanak;
Eugene,
Tony, Lorena, Lerry,
Charlie,
Caloy, Henry, Jun,
pati na
si Edjop na aking tinuya,
oo, pati
na rin si Ninoy na pinagdamutan ko ng tiwala.
Sila’y
nangarap din nang gising
subalit
ang mga pangarap nila’y matalim na bituin.
Ang mga
berdugo’t panginoon
ay
natakot sa kanilang mga pangarap.
Natakot
na baka ang kanilang mga pangarap
ay
magkatotoo.
At dahil
dito sila’y wala na sa ating piling.
III
Alang-alang
sa masaganang dugo
na
bumulwak sa batok na pinasok ng punglo,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagsasawalang-kibo.
Alang-alang
sa sampal,
suntok,
dagok, kulata, pangunguryente ng bayag,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagkikibit-balikat.
Alang-alang
sa masakit na hampas
ng batuta
sa likod at tubo sa balakang,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagtutulug-tulugan.
Alang-alang
sa alambreng tinik
na
iginapos nang mahigpit sa tuhod at hita,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagwawalang-bahala.
Alang-alang
sa pagkaladkad sa lansangan
ng
bangkay na inihulog nang walang kabaong sa hukay,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t walang pakialam.
Alang-alang
sa nagitlang mukha
ng buntis
na tinadtad ng bala ang tiyan,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagmamaang-maangan.
Alang-alang
sa damit na natigmak ng dugo
at
pinaknit sa katawan ng ginahasang puri,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagtataingang-kawali.
Alang-alang
sa nilalangaw na katawan
at pugot
na ulong itinulos sa libis ng nayon,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nag-uurong-sulong.
Alang-alang
sa mga kamay na pinutol
para
hindi na kailanman makapagpaawit ng gitara,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nagtatakip ng mata.
Alang-alang
sa tagilirang binuksan
at
pinagpasakan ng utak mula sa biniyak na bungo,
kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t nakahalukipkip, nakayuko.
Kaawaan,
patawarin, Panginoon,
ang mga
berdugo’t lahat kaming
naglalambitin
sa balag ng alanganin,
sapagkat
ang bayang naghahangad ng katarungan,
pagdating
ng panahon ng paniningil ng utang,
pagdating
ng panahong uulan ng luha at dugo,
ay baka
hindi na marunong
maawa’t
magpatawad,
baka
hindi na marunong maawa’t magpatawad.
Mula
sa librong
SA
PANAHON NG LIGALIG
(Anvil
Publishing, Maynila, 1991)
