Saturday, March 28, 2009

2 AWIT MULA SA SISTER STELLA L



Ngayong 2009 ang silver anniversary o ika-25 anibersarsyo ng pelikulang Sister Stella L., na unang ipinalabas noong Hulyo 1984. Produksiyon ito ng Regal Films na dinirek ni Mike de Leon at starring sina Vilma Santos, Jay Ilagan, Gina Alajar, Laurice Guillen, Tony Santos, at Liza Lorena.

Credited sa screenplay: Jose F. Lacaba, Mike de Leon, Jose Almojuela. Ang nangyari ay sumulat ako ng first-draft screenplay na na-shelve. Wala pang malinaw na prodyuser noon. Ang tanda ko, nang ipasiya ni Lily Monteverde ng Regal Films na saluhin ang proyekto, out of the country ako at ang pinagkakaabalahan ko pa ay ang screenplay ng Kapit sa Patalim (shown later as Bayan Ko: Kapit sa Patalim), kaya hindi ako available para mag-revise at mag-condense ng sobrang mahabang first-draft screenplay. Si Mike na at ang kanyang assistant director na si Jose "Peping" Almojuela ang nag-finalize ng script.

Nitong nakaraang Marso 20, 2009, muling ipinalabas ang Sister Stella L. sa Cine Adarna, ang Film Center ng University of the Philippines. Ang sponsors ng palabas at ng programang pinamagatang "Sister Stella L.@25: Tuloy ang Pakikibaka" ay ang Film 280 Class ("Philippine Film Industry") ng UP Film Institute at ang Vilma Santos Solid International (VSSI). Naging okasyon iyon para magreunion ang mga artistang sina Vilma, Laurice, Raquel Villavicencio, at Rody Vera, at ilang naging involved sa produksiyon, kabilang sina Lily Monteverde, producer; Cesar Hernando , production design; Ding Achacoso, musical direction; Fernando Modesto, art direction; Amy Apiado, production coordinator; Ellen Ongkeko, script supervisor and additional dialogue (direktor na rin ng pelikula ngayon); at Peping Almojuela at ang inyong lingkod, screenplay. Wala ba akong nakalimutan?

Tatlong kanta ang ginamit sa Sister Stella L. Ang isa, "Manggagawa," na kinanta ni Rody Vera sa pelikula (at sa programa noong Marso 20), ay ikini-credit sa akin kung minsan, pero ang talagang sumulat ng lyrics niyon ay si Peping Almojuela, at kay Ding Achacoso ang musika. Ang mga kantang ginawan ko ng lyrics (kinanta ni Pat Castillo, kay Ding Achacoso din ang musika), ay ang sumusunod.


2 Awit na Pampelikula
Mula sa Sister Stella L. (1984)
Titik: Jose F. Lacaba
Himig: Ding Achacoso


1.
SANGANDAAN

Walang komplikasyon
Ang buhay mo noon:
Kalooban mo’y panatag,
Kalangitan ay maliwanag,
Ang daan ay tuwid at patag
Sa buhay mo noon.
Ngunit bawat pusong naglalakbay,
Dumarating sa sangandaan:
Ngayong narito ka,
Kailangang magpasiya.
Aling landas ang susundin ng puso?
Saan ka liligaya, saan mabibigo?
Saan ka tutungo?

Kay daling sumunod
Sa hangin at agos:
Aasa ka na ang dalangin,
Gagabay sa ‘yong damdamin.
Ngunit saan ka dadalhin
Ng hangin at agos?
Alam mong bawat pusong nagmamahal,
Dumarating sa sangandaan:
Ngayong narito ka,
Kailangang magpasiya.
Aling landas ang susundin ng puso?
Saan ka liligaya, saan mabibigo?
Saan ka tutungo?


2.
ALING PAG-IBIG PA

Aling pag-ibig pa
Ang hihigit kaya
Sa pag-ibig ko sa iyo,
Bayan ko?
Sa hirap at ginhawa,
Sa ligaya’t dalita,
Ako’y kasa-kasama mo.

Kung ang gintong palay
Ay kumakaway,
Katabi mo ako sa bukid,
Bayan ko.
Kung tigang ang lupa
At di ka makaluha,
Ako ang magdidilig.

Kung ang bulaklak
Ay humahalimuyak,
Igagawa kita ng kuwintas,
Bayan ko.
Kung namiminsala
Ang bagyo’t baha,
Ako’y may kubong ligtas.

May pag-ibig pa bang
Higit na dakila
Sa pag-ibig ko sa iyo,
Bayan ko?
Wala na nga, wala.
Wala na nga, wala.
Wala na nga, wala.


Nalathala sa aking kalipunan ng mga tula, SA PANAHON NG LIGALIG, Anvil Publishing, 1991.

Footnotes, 25 years later:

1. Ang isang linya sa kantang "Sangandaan"--"Saan ka tutungo?"--ay idinagdag ni Ding Achacoso dahil parang bitin daw ang ginawa kong lyrics.

2. Ang "Aling Pag-ibig Pa?" ay isa sa mga kantang sinulat ko para sa isang "Brechtian musical" o "Brechtian zarzuela" na gagawin sana namin nina Mike de Leon at Ding Achacoso as an independent film (although hindi pa uso noon ang terms na indie at alternative). Set sa panahon ng Hapon ang istorya, pero malinaw sa amin na panahon ng martial law ang talagang pinapaksa namin. Natapos ko ang lyrics ng lahat ng kanta, at saka ang sequence guide, pero na-shelve din ang proyektong ito. Iniisip namin ni Ding na ituloy as a stage play, kung may maglalakas-loob na magpondo.

3. Ang mga panimula at pangwakas na linya ng "Aling Pag-ibig Pa?" ay hiniram o ninakaw ko sa "Pag-ibig sa Tinubuang Lupa" ni Andres Bonifacio. Sa loob-loob ko, hindi naman siguro magagalit si Ka Andres.

4. Ang uncredited story idea at unang storyline (sa probinsiya ang setting, sa halip na siyudad), na siyang pinagkunan ko ng inspirasyon ng ginawa kong storyline at first-draft screenplay, ay galing kay Mon Isberto, na ngayo'y isa nang top executive sa Smart at pati yata sa PLDT.

16 comments:

Giselle said...

hindi ko pa po napapanood ang sister stella l. sana makahanap ako ng kopya. ipapalabas pa kaya ulit ito sa UP? siguro sa golden anniversary nito.

ka pete,ano po ang gagawin o idadahilan nyo kung nagalit nga si ka andres?

Ka Pete said...

Madalas daw ipalabas ang Sister Stella L. sa UP Cine Adarna. At meron yatang DVD na commercially available. Meron ding mare-rent sa Video 48 sa West Avenue, Quezon City.

Kung magagalit si Ka Andres, sasabihin ko sa kanyang si Balagtas nga, na mas sikat sa kanya bilang makata, ay hindi naman nagalit nang hinango o hiniram o ninakaw ni National Artist Levi Celerio ang ilang linya mula sa saknong na ito ng Florante at Laura:

O pagsintang labis ang kapangyarihan,
Sampung mag-aama'y iyong nasasaklaw.
Pag ikaw ang nasok sa puso ninuman,
Hahamaking lahat masunod ka lamang.

Sa lyrics na sinulat ni Levi Celerio (para sa salinawit ng kantang Espanyol na "La Ultima Copa"), ganito humigit-kumulang ang nangyari sa mga linya ni Balagtas:

O pag-ibig na makapangyarihan,
Pag pumasok sa puso ninuman,
Hahamakin pati ang kasawian
Masunod lang ang tunay mong minamahal.

Video 48 said...

Ka Pete! Thanks for the plug-in. I'm a regular visitor of your blog. Thanks for all the wonderful articles.
Thanks!
Simon/Video48

Anonymous said...

High school yata ako nang una kong marinig ang kantang "Sangandaan" sa radyo. Mabilis na tumimo sa akin ang kanta. Dahil wala akong pambili ng cassette tape, hinintay ko itong patugtugin sa radyo at saka ko inirecord. Isinulat ko pa ang lyrics sa notebook ko. Maraming salamat sa paglikha ng mga titik ng kantang ito, Sir Pete. Isa ito sa mga kantang Filipino na hinding-hindi ko malilimutan. PS: Marahil, nakadagdag sa pagkahumaling sa kanta ang napakasimple ngunit napakahusay at tagos-sa-pusong rendisyon ni Ms. Pat Castillo.

ian said...

pinapanood ko po ngayon ang Sister Stella L. sa cinema one. nang kantahin na yung Sangandaan, napa-google ako sa lyrics; salamat at lumanding po ako sa blog ninyo. iba talaga kung malalaman ang backstory ng kanta, bagay na hindi naka-capture ng wikipedia. first time ko po mapanood ang pelikula na ito. tamang-tama sa araw ng kalayaan natin. salamat po sa makabuluhang pagbabahagi ng inyong talento =]

Anonymous said...

hi! nais ko sana humingi ng kaunting tulong... baka naman po may alam kayo na mga stage plays (musical) noong 1970's, yung talagang sariling atin, ang alam ko lang po kasi ay yung stage play ni Katy Dela Rosa.. maraming salamat... more power to your blog ka pete!

DvoVirtualTech said...

makailang beses ko na rin napanood tong movie na to... matagal-tagal ko na rin hinahanap yung kantang "manggagawa" pero hindi ko makita... just in case me link kayong alam... pa share naman...

Anonymous said...

maganda din po sana yung stage play ng Lean Alejandro. Alam ko 1997 or 1998 pinalabas... Maganda po mga kanta... Sana may mag remake or better kung gawing pelikula na musical. uso naman yun ngayon... :)

Anonymous said...

Ang tagal kong hinhanap ang recording nito. Gusto ko sana gamitin sa isang pelikula na balak namin gawin tungkol sa mga Nars ng bayan natin.

May idea ka ba kung sino ang may kopya nag kanta ng Aling pag-Ibig pa? ni Pat Castillo. Kolehiyo pa lang ako, gustong gusto ko na ang kanta na ito. Naalala ko ginamit pa ito sa isang informercial. Salamat sa kahit anu mang impormasyon. :-)

Ka Pete said...

Puwede bang malaman kung sino si akvividphotography? Puwede mo akong i-PM sa petelacaba@gmail.com

Ka Pete said...

DvoVirtualTech:

Sori, seven months late ang sagot. Me version ng "Manggagawa" sa YouTube na ngayon ko lang din nakita at narinig. Eto ang link:

http://www.youtube.com/watch?v=J9mdpWAl958&feature=plcp

Ang orihinal sa SISTER STELLA L ay kinanta ni Rody Vera. Lyrics by Peping Almojuela, music by Ding Achacoso.

Unknown said...

i used to have a copy of days of disquite night of rage but i lost it. are there still copies available?

kale said...

Hi sir Pete, baka po pwede akong makahingi ng quitar chords ng sangandaan. thanks po!

Ka Pete said...

Rudy:
That's DISQUIET, not quite DISQUITE ;-) Out of print na yata ang libro, pero me plano ang publisher to go into e-book publishing, so baka mapasama ang Days of Disquiet, Nights of Rage sa magiging e-book. Abangan!

Kale:
Sori, wala akong guitar chords ng Sangandaan. Tatanungin ko ang composer na si Ding Achacoso.

Unknown said...

Hello po, Sir Pete. Ako po ay naging student ninyo sa Ateneo noong early 90s.

Nais ko po sanang humingi ng permiso na gawan ng choral arrangement ang inyong dalawang awit na "Aling Pag-ibig Pa?" at "Sangandaan". Tunay po akong tinamaan ng musika at titik ng mga awiting ito noong ako ay bata pa at nais kong maipalaganap ang mensahe nito sa mga tao ngayon sa pamamagitan ng aming pag-awit sa koro.
Sana po ay mabigyan ninyo ako ng pahintulot.Maraming salamat po!

Tinnah dela Rosa

Ka Pete said...

Tinnah:

Sori, dumadalas na ang senior moments ko. Hindi ko na matandaan ang mga naging estudyante ko.

Okey lang sa akin na gawan mo ng choral arrangement ang SANGANDAAN at ALING PAG-IBIG PA. Inemail ko rin ang request mo kay Ding Achacoso, ang kompositor ng dalawang kanta, at kay Mike de Leon, direktor ng pelikula. Hindi sumagot si Mike (baka luma na ang email address niya sa directory ko), pero nagbibigay ng pahintulot si Ding. Ang hiling lang ni Ding, pahingi ng kopya ng inyong choral arrangement.

Suggestion ko rin, gumawa ka ng pormal na request for permission at i-email mo sa akin (petelacaba@gmail.com). Iforward ko na lang kay Ding.